Nietolerancje pokarmowe to coraz częstszy problem, który dotyka zarówno dzieci, jak i dorosłych. Szacuje się, że w Polsce co trzecia osoba zmaga się z objawami sugerującymi nadwrażliwość na określone produkty. Mogą one pojawiać się nagle – nawet u osób, które wcześniej bez problemu jadły dany produkt. Objawy takie jak bóle brzucha, wzdęcia, uczucie ciężkości, spadek energii czy problemy skórne potrafią znacząco obniżyć jakość życia.
Dobrze zaplanowana dieta pozwala jednak nie tylko zmniejszyć dolegliwości, ale też wspiera odporność i ogólną kondycję organizmu.
Czym różnią się nietolerancje od alergii?
To bardzo ważne, by nie mylić tych dwóch pojęć.
Alergia pokarmowa to silna, immunologiczna reakcja organizmu na konkretny alergen. Objawy mogą wystąpić bardzo szybko i bywają groźne – od wysypki i obrzęków, aż po wstrząs anafilaktyczny.
Nietolerancja pokarmowa rozwija się stopniowo i jest związana z problemami w trawieniu określonych składników, np. z brakiem odpowiednich enzymów. Objawy pojawiają się po kilku godzinach, a nawet dniach, i zwykle są przewlekłe oraz mniej oczywiste.
Właśnie dlatego wiele osób przez długi czas nie zdaje sobie sprawy, że dolegliwości mają swoje źródło w diecie.
Najczęstsze nietolerancje pokarmowe
Do najczęściej spotykanych nietolerancji należą:
Laktoza – cukier mleczny. Przy jej nietolerancji organizm nie produkuje laktazy, enzymu rozkładającego laktozę. Skutkiem są biegunki, bóle brzucha, wzdęcia czy nadmierne gazy.
Gluten – białko występujące w pszenicy, życie i jęczmieniu. Nietolerancja glutenu może objawiać się przewlekłym zmęczeniem, bólem głowy, problemami jelitowymi czy skórnymi.
Fruktoza – cukier owocowy. U osób z nadwrażliwością na fruktozę nadmiar owoców czy słodkich napojów powoduje silny dyskomfort ze strony układu pokarmowego.
Histamina – obecna w serach dojrzewających, winie, wędlinach czy rybach. Nietolerancja histaminy może objawiać się migrenami, zaczerwienieniem skóry i uczuciem gorąca.
Salicylany – naturalnie występujące w wielu warzywach, owocach czy przyprawach. Nadwrażliwość może dawać objawy astmatyczne czy wysypki.
Jak wygląda żywienie w nietolerancjach pokarmowych?
Podstawą jest indywidualne dostosowanie jadłospisu. Najczęściej zaczyna się od eliminacji produktu wywołującego objawy, a następnie stopniowego wprowadzania bezpiecznych zamienników.
Przykłady zamienników w diecie:
mleko krowie → napoje roślinne (migdałowe, ryżowe, sojowe, kokosowe),
pieczywo pszenne → pieczywo bezglutenowe, chleb gryczany, ryżowy czy kukurydziany,
słodycze → owoce o niższej zawartości fruktozy (banany, jagody, maliny),
sery dojrzewające → świeże sery białe lub produkty roślinne.
Ważne zasady w planowaniu diety:
Różnorodność – nawet eliminując część produktów, trzeba dbać o urozmaicenie.
Czytanie etykiet – wiele produktów zawiera „ukryte” składniki, np. mleko w pieczywie czy gluten w sosach.
Stopniowe testowanie – nie zawsze trzeba eliminować dany składnik na stałe. U niektórych osób niewielkie ilości mogą być tolerowane.
Wsparcie suplementacją – w przypadku eliminacji np. nabiału warto zadbać o odpowiednie źródła wapnia i witaminy D.
Żywienie w nietolerancjach a zdrowie jelit
Nietolerancje często mają związek z kondycją mikrobioty jelitowej. Jelita to centrum naszego zdrowia – to one odpowiadają za odporność, wchłanianie składników odżywczych i dobre samopoczucie.
Warto więc zadbać o:
produkty fermentowane (kiszonki, jogurty roślinne),
błonnik z warzyw, owoców i pełnoziarnistych zbóż bezglutenowych,
odpowiednią ilość płynów,
unikanie nadmiaru cukru i przetworzonych produktów.
Dlaczego warto skorzystać z pomocy dietetyka?
Samodzielne próby eliminacji produktów mogą prowadzić do niedoborów. Dlatego wsparcie specjalisty jest tak ważne. Dietetyk pomoże:
przeanalizować jadłospis i dzienniczek żywieniowy,
wskazać, które produkty mogą być problematyczne,
ułożyć plan żywieniowy w nietolerancjach pokarmowych,
dobrać suplementację i zaplanować bezpieczne zamienniki.
Dzięki temu pacjent ma pewność, że dieta jest nie tylko bezpieczna, ale i odżywcza.
Konsultacje w Szczecinie i online
Jeśli podejrzewasz u siebie nietolerancję pokarmową, nie musisz zmagać się z tym samodzielnie. W gabinecie w Szczecinie oraz podczas konsultacji online możesz uzyskać profesjonalne wsparcie, indywidualny jadłospis i praktyczne wskazówki.
Podsumowanie
Żywienie w nietolerancjach pokarmowych to proces wymagający cierpliwości, wiedzy i indywidualnego podejścia. Z pomocą dietetyka można zmniejszyć objawy, poprawić funkcjonowanie jelit, odzyskać energię i komfort życia – bez zbędnych ograniczeń.
